Czy pracodawca może wymagać używania konkretnej odzieży BHP poza godzinami pracy?
Odzież robocza to temat rzeka. Z jednej strony mamy pracodawcę, którego obowiązkiem jest zapewnić pracownikom odzież, dostosowaną do rodzaju zagrożeń występujących w miejscu pracy, gdy zachodzi taka potrzeba ze względów sanitarnych lub technologicznych, z drugiej strony mamy pracownika, który powierzoną odzież powinien nosić. I właśnie o tym noszeniu będzie tutaj mowa.
Kiedy pracownik musi nosić odzież BHP?
Wymóg noszenia odzieży chroniącej czy to przed zabrudzeniem prywatnego ubrania czy przed innymi, bardziej niebezpiecznymi czynnikami nie jest wymysłem pracodawcy (można jeszcze z takimi opiniami się spotkać). Jest to jego obowiązek wynikający z obowiązujących przepisów prawnych (Kodeks pracy art. 237 § 1). Obowiązkiem pracownika jest przekazaną do użytkowania odzież stosować, co niektóre przedsiębiorstwa podkreślają i zapisują w wewnętrznych przepisach, regulaminach itp. Regulacje te nie powinny być w żaden sposób podważane i lekceważone.
Nie powinny, a są
Niestety, ale spotyka się pracowników magazynu, którzy zamiast w butach z noskami, wykonują obowiązki w zwyczajnym obuwiu. Spotyka się kierowców, którzy wysiadając z samochodu do rozładunku, nie zakładają kamizelki odblaskowej. Spotyka się pracowników na budowie, którzy zamiast kasku, zakładają czapeczki z daszkiem lub innego rodzaju nakrycia głowy. Spotyka się pracowników kuchni klapkach, które nie gwarantują im żadnej ochrony przed poślizgnięciem na mokrej podłodze. Dlaczego tak się dzieje?
Co pracownicy sądzą o odzieży BHP?
Opinie znajdziemy i zgodne, i neutralne, i negatywne. Te ostatnie biorą się stąd, że zatrudnione osoby nie mają świadomości tego, co im grozi (tu kłaniają się szkolenia wstępne i okresowe - nie tylko ich przeprowadzanie, ale i jakość) - skoro nic do tej pory się nie wydarzyło, to czemu ma się wydarzyć a on przecież doświadczony już jest i błędów nie robi, nie chcą przestrzegać przepisów, narzekają, że odzież nie jest komfortowa i przeszkadza w pracy (może tak być, gdy pracodawca dokonuje wyboru pochopnie i niedbale).
Czy pracownik może odmówić noszenia odzieży BHP?
Może, ale tylko w określonych przypadkach, czyli gdy zapewniona przez pracodawcę odzież jest niewłaściwa (niezgodna z normami, nie gwarantuje ochrony, itp.), gdy narusza prawa osobiste. W takim wypadku pracodawca musi zaproponować inne rozwiązanie. Wykonywanie obowiązków służbowych bez odpowiedniej odzieży może skończyć się śmiertelnym wypadkiem, poważnymi urazami, a pracodawca ma prawo zwolnić pracownika uchylającego się od tego obowiązku dyscyplinarnie, nałożyć karę pieniężną lub upomnieć. Zatem wiemy już, że w pracy jak jest mus, to mus. Odwróćmy zatem sytuację.
Czy pracodawca może wymagać, aby pracownik używał konkretną odzież BHP poza godzinami pracy?
Nadmienimy w tym miejscu, że ani przepisy BHP, ani Kodeks pracy nie regulują kwestii wychodzenia z pracy w odzieży BHP. Niektóre firmy same w wewnętrznych regulaminach wprowadzają zapis zakazujący opuszczania terenu zakładu w odzieży roboczej. Godziny pracy, to godziny pracy - wtedy wszystkie czynności wykonywane są na zlecenie tego, kto wymaga i płaci. Poza godzinami pracy wszystko się zmienia i pracodawca nie może wymagać w tym czasie od pracowników noszenia odzieży roboczej i ochronnej. Dajmy na to taki przykład - mamy pracownika, który mieszka blisko firmy. Mógłby przychodzić do pracy już przebrany i tak samo wracać do domu, pracodawca zaoszczędziłby miejsce w szafie na odzież roboczą. Pracownik mógłby i może nawet nie miałby nic przeciwko temu, ale pracodawca nie ma prawa tego żądać.
Odpowiedzialność za wygląd odzieży roboczej i ochronnej, a także za jej stan techniczny leży w obowiązkach pracodawcy. W jego interesie jest, by służyła jak najlepiej i jak najdłużej, a żeby tak było, powinna być ona wykorzystywana tylko wtedy, kiedy zachodzi taka potrzeba i do tych celów, dla których jest przeznaczona. Poza godzinami pracy cele pracowników są zupełnie nie związane z pracą.