Jak często należy wymieniać odzież ochronną zgodnie z przepisami?

Wymóg nieodpłatnego zaopatrzenia pracownika w odpowiednią odzież, chroniącą go przed czynnikami ryzyka występującymi w danym środowisku pracy (brudzącymi odzież własną, stwarzającymi zagrożenie np. skażenia) nakładają na pracodawcę obowiązujące przepisy prawne (Kodeks pracy art. 2377 § 1).

Odzież robocza - założenia i zadania

Wspomniana odzież stanowi ochronę zdrowia pracownika, gdy jest odpowiednio dostosowana do warunków pracy, dobrana do zagrożenia, gdy uwzględnia ergonomię i stan zdrowia użytkownika, gdy jest dopasowana (ani za mała, ani za duża, ani za ciasna), ale także wtedy, gdy jest ona w dobrym stanie technicznym.

Dobra, nie zawsze nowa

Nowa odzież to nowa odzież - na pewno swoja zadanie spełni, bo to gwarantuje producent i zaświadcza różnego rodzaju atestami i certyfikatami. Odzież do pracy ulega różnego rodzaju zabrudzeniom (plamy, kurz), rozdarciom, uszkodzeniom mechanicznym, ulega działaniu promieniowania UV (odbarwia się) i innych czynników atmosferycznych, poddaje się upływającemu czasowi. Krótko mówiąc ulega powolnemu niszczeniu. I wtedy w wielu wypadkach zaczynają się schody.

Jeszcze o prawach pracodawcy względem odzieży roboczej

Przepisy prawne jasno wskazują, że to pracodawca jest zobowiązany do dbania o odzież roboczą, utrzymania jej w dobrym stanie tj. prania, czyszczenia (odpylanie, odkażanie), naprawy, konserwacji. Jeżeli nie ma takiej możliwości, czynności te stają się obowiązkiem pracownika, za co jednak należy mu się ekwiwalent (najlepiej, aby była to ustalonej wielkości kwota wypłacana każdego miesiąca i aby było to zapisane w wewnętrznych przepisach obowiązujących w danym zakładzie). Wiele wątpliwości powstaje, gdy pracownik używa w pracy własnych ubrań - wyjaśnijmy je zatem w tym miejscu - za pranie takich ubrań we własnym zakresie również należy się ekwiwalent, ale oprócz kosztów prania powinien obejmować koszty zużycia materiału. Zatem pracownik otrzymuje odzież roboczą, może ją sobie zabrać do domu i zgodnie z zaleceniami producenta wyprać. A co z odzieżą ochronną? Tu takiej możliwości nie ma - odzież musi po zakończeniu pracy pozostać w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, zorganizowanie procesów czyszczących leży wyłącznie w jego zakresie.

Jakie jeszcze obowiązki dotyczące odzieży ma pracodawca?

Pracodawca ma za zadnie odzież wymieniać. Dla pracodawcy to koszt - musi odziać pracownika od stóp do głów, a pracownik, jak pracownik jeden o odzież zadba tzn. będzie odzież szanował, będzie w niej uważał, drugi niekoniecznie (tu się często kłania podejście do tego co nie moje). Bardzo często ten, któremu odzież się szybciej „zużywa” żąda nowej. Czy słusznie?

Jak często powinna być wymieniana odzież?

Zwyczajowo przyjmuje się, że średni czas użytkowania odzieży wynosi od 6 do 24 miesięcy. Zwyczajowo, ponieważ każde stanowisko pracy ma swoją specyfikę. Pracodawca powinien w regulaminie wewnętrznym zapisać, co jaki czas nastąpi wymiana odzieży i tu musi wziąć pod uwagę stanowisko pracowników (szczególnie tych, którzy ubrania noszą i doskonale się orientują ile dany element garderoby wytrzymuje), okoliczności zwykłe tj. niszczenie materiału, zalecenia producenta (bardzo często określają okres przydatności, trwałość powłok ochronnych) i niezwykłych tj. kradzież ubrań, utrata na skutek innych wydarzeń niezawinionych przez pracownika czy też utrata cech ochronnych i niespełnianie wymogów bezpieczeństwa np. gdy pralnia w niewłaściwy sposób ubrania wypierze. W przypadku tych ostatnich okoliczności sprawa jest prosta - odzież musi być zakupiona natychmiast, w przeciwnym wypadku pracownik ma prawo do odmowy wykonywania obowiązków służbowych. Pracownik powinien powierzoną mu odzież przeglądać przynajmniej raz w kwartale i wszelkie zauważone odstępstwa od normy zgłosić bezpośredniemu przełożonemu. 

Kwestie związane z odzieżą ochroną i roboczą mogą być drażliwe, mogą wywoływać wiele wątpliwości. Chcemy w tym miejscu podkreślić jednak, że zaniedbane pozostać nie mogą, a to dlatego, że nieprzestrzeganie zasad BHP wiąże się z karami finansowymi dla obu stron - jeśli zawini pracodawca (organy kontrolujące sprawdzają nie tylko fakt posiadania przez pracowników odpowiedniej odzieży, ale i jej stan), otrzyma mandat, jeśli zawinił pracownik (np. odzieży nie założył lub nie zastosował jej zgodnie z przeznaczeniem) , PIP nie będzie miał litości.