Jak zabezpieczyć się przed promieniowaniem UV w pracy na świeżym powietrzu?

Niektórzy o takiej pracy marzą - w większości wyobrażają ją sobie w samych superlatywach spacery po terenie skąpanym słońcem, owiewający przyjemny ciepły wietrzyk. Tymczasem takie warunki pogodowe, owszem, mają miejsce, ale są to dni znowu nie tak liczne. W rzeczywistości osoby pracujące na świeżym powietrzu takie jak na przykład ogrodnicy, kurierzy, leśnicy muszą się przed wysokimi i niskimi temperaturami, wiatrami, różnymi opadami z nieba, słońcem i promieniowaniem słonecznym chronić. 

Promieniowanie UV

Wymieniliśmy je nie bez powodu. Docierający do powierzchni Ziemi zbiór fal elektromagnetycznych (podczerwone, widzialne i właśnie ultrafioletowe) jest organizmom żywym potrzebny (synteza witaminy D, wzmocnienie układu odpornościowego), ale ma na nie także negatywny wpływ. Jak ono działa? Promieniowanie ultrafioletowe stanowi 10% promieniowania słonecznego i tworzą je promienie UVA, promienie UVB oraz promienie UVC. Promienie UVA stanowią aż 95% promieniowania UV. Są to fale najdłuższe, o stałym natężeniu, jesteśmy na ich działanie stale narażeni bez względu na porę roku i pogodę. UVA to silne promienie, które przenikają przez naskórek, tkanki podskórne i docierają do skóry właściwej, a tam sieją prawdziwe spustoszenie m.in. degradując siatkę kolagenową i przyspieszając powstawanie zmarszczek, przebarwień, prowadząc do przedwczesnego starzenia się skóry. Długa ekspozycja na słońcu i poddawanie się działaniu tych fal zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów skóry. Promienie UVB to promienie krótsze od UVA, ale wcale nie słabsze. Mówi się o nich „bardzo aktywne biologicznie”. Co prawda nie przenikają do skóry właściwej, ale to właśnie one są przyczyną powstawania poza opalenizną rumieni, oparzeń słonecznych, zwiększają ryzyko wystąpienia raka skóry, uszkodzeń oczu (zwyrodnienie plamki żółtej, przyspieszenie pojawienia się zaćmy). W tym potoku ostrzeżeń i złych informacji jest jedna dobra - krótkimi promieniami UVC (najbardziej szkodliwymi) nie musimy się przejmować, ponieważ one do powierzchni Ziemi nie docierają. 

Na ile groźna jest długotrwała ekspozycja na słońcu? 

Długotrwałe przebywanie na słońcu nie jest wskazane nikomu. Wiele osób tego typu ostrzeżenia lekceważy, dlatego nowotwory złośliwe w statystykach plasują się bardzo wysoko - u kobiet w Polsce zajmują 3 miejsce, u mężczyzn 4. Specjaliści podają, że ciągu roku rozpoznawanych jest ponad 3,6 tys nowych przypadków czerniaka złośliwego skóry oraz ponad 12 tys innych nowotworów złośliwych skóry, przy czym tendencja jest wzrostowa. 

W jaki sposób osoby pracujące na świeży powietrzu mogą się chronić przed promieniowaniem?

Chce się pracować, gdy świeci słońce, a przy tym nie jest niemiłosiernie gorąco. Promieniowanie, choć go nie widać, jest i wtedy działa bardzo intensywnie (w pochmurne dni promienie UVB zatrzymują chmury), dlatego konieczna jest ochrona. Pierwsza rzecz to krem. Sposób wszystkim znany i dobry, ale kłopotliwy,  ponieważ filtry zapewniają ochronę tylko przed promieniami UVB, zbyt niski poziom kremu lub cienka jego warstwa ochrony skórze nie zapewnia, a po drugie trzeba go aplikować co jakiś czas ponownie, o czym przeważnie nie pamiętamy nawet będąc na plaży. Czy istnieje lepszy sposób ochrony? 

Ubrania chroniące przed promieniowaniem UV 

Odzież UV, odzież anty-UV lub odzież z filtrem UV tak mówi się o ubraniach, które chronią przed promieniowaniem UV (zarówno UVA, jak i UVB). Jak to możliwe? Wszelkiego rodzaju elementy garderoby wykonane są z poliestru, nylonu, bawełny, lnu, którego włókna promienie odbijają. Fakt ten wykorzystały firmy zajmujące się projektowaniem oraz produkcją odzieży roboczej, zatem osoby wykonujące prace poza budynkami mogą sięgnąć po spodnie, bluzy, koszule, czapki. Warto wiedzieć, że i w tym wypadku odzież UPF odzieży UPF nie równa - podczas kompletacji wyposażenia powinno się sprawdzić: gęstość i grubość materiału (im  grubsza struktura i grubszy materiał, tym większa ochrona), włókna, z których materiał jest wykonany, kolor (lepiej zdecydować się na tkaniny w jasnych kolorach), wykończenie i impregnację (niektórzy producenci zwiększają poziom ochrony poprzez zastosowanie specjalnych barwników, absorberów UV, dwutlenku tytanu itp.). 

Jaka jest skala ochrony UV ubrań z filtrem? 

Skala UPF obejmuje wartości od 15 do 50+, przy czym 15-24 to ochrona dobra, 25-39 bardzo dobra, a wartości przekraczające 40 informują o ochronie na najwyższym poziomie. 

Co o ubraniach UV mówią specjaliści? 

Dermatolodzy i inni lekarze wyrażają się o tego typ odzieży w jak najlepszych słowach i taką formę ochrony przed promieniowaniem zalecają. Pojawiają się głosy, że to bzdura i chwyty marketingowe, warto jednak posłuchać specjalistów - to im na ochronie skóry najbardziej zależy. Trzeba tu jednak podkreślić, że same ubrania to połowa sukcesu. Druga połowa to uzupełnienie wyposażenie o osłonę oczu (okulary przeciwsłoneczne z filtrem), dobry krem, a nade wszystko zdrowe nawyki i rozsądek.